به نام خدا
هوش یکى از مهمترین بخشها در وجود انسان است که وجه تمایز اساسى انسان وحیوان بوده و تولید رفتارهاى ارادى در انسان مى نماید و داراى فاکتور هاى مختلف است .
هوش حل مساله،هوش هیجانى، … وبه صورت ریز فاکتور تر هوش موسیقیایى ، هوش فضایى هوش دیدارى، هوش شنیدارى …و در کل هر چه حواس مادى انسان دقیق تر و قوى تر عمل کند نشان دهنده میزان هوش بهر بالاتر انسان است ، در این مقاله سعى داریم نگاهى اجمالى ولى پیوست وار به هوش معنوى در انسان داشته باشیم.
هوش معنوی
هوش معنوی مجموعه ای توانایی هایی است که افراد به منظور بکارگیری ، ابزار و صورت بندی کردن منابع ، ارزش ها و ویژگی های معنوی به شیوه ای که عملکرد روزانه و بهزیستی را افزایش دهد از آن استفاده می کنند(امرم ، ۲۰۰۷)
هوش معنوی از دیدگاه اسلام در سه مقوله مهم و بهم پیوسته مطرح می شود.
۱- ارتباط انسان با خود
۲- ارتباط انسان با دنیای اطراف
۳- ارتباط انسان با خدا
یکی از بحث هایی که در موضوع هوش معنوی مطرح است پرسش درباره مباحث بنیادی و درک معنای وجودی است .
اساسی ترین پرسش انسان به قول مولوى
از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود به کجا میروم آخر ننمایی وطنم
طبق آیات قرآن کریم ، آفرینش ، بیهوده و بازیچه نیست
آیا پنداشتید شمارا بیهوده آفریده ایم و این که شما به سوی ما باز گردانده نمی شوید ؟ ( سوره مومنون ، آیه۲۳ )
خلاصه کلام این که خداوند رحمان و رحیم آدمی را کاملا” هدفمند آفریده و در وجود هر انسان زمینه هایی از هوش معنوی را به وضوح می توان یافت بعضی از فاکتور های هوش معنوی به شرح زیر است :
۱- صبر و شکیبایی
۲- توکل بر خدا کردن
۳- شرح صدر (ظرفیت روانی)
۴- نیکوکاری
۵-سپاسگزاری
۶- عبادت
۷- اعتقاد و ایمان فطری به خدا
این ها اجمالا” نشان دهنده هوش معنوی در هر انسانی هستند . البته این فاکتور هوش نیز مثل بقیه فاکتورها نیازمند بستر تربیتی مناسب برای از قوه به فعل تبدیل شدن است . یکی از مناسب ترین بسترها برای تقویت این هوش آموزه های دینی و اخلاقی است .
در این بین دین اسلام چنانچه پیامبر اکرم (ص) نیز عنوان فرمودند 《دین سازندگی اخلاق انسانی》است لذا با توجه به داستان های قرآن کریم متوجه اهمیت و تاثیر تربیت دینی در ارتقاء سطح هوش معنوی در انسان می شویم.
اگر به داستان های قرآن توجه کنیم عمیقا” رد پای هوش معنوی را در سرگذشت پیشینیان به خصوص پیامبران در این داستان ها می یابیم .
همانطور که همه ما می دانیم قرآن از یک صد و چهارده سوره تشکیل شده است . جالب توجه این که در این کتاب بالغ بر یک صد و ده قصه بیان شده است که نشان دهنده اهمیت قصه در ارتقاء هوش معنوی انسان می باشد . در شماره های بعدی به شناسایی فاکتورهای هوش معنوی در بین قصه های قرآنی خواهیم پرداخت .
ادامه دارد . . . .
